Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Tế Hanh

Nhà thơ Tế Hanh tên thật là Trần Tế Hanh (1921-2009) sinh ra tại Quảng Ngãi, ở cù lao nổi trên sông Trà Bồng với nghề chài lưới truyền thống. Nhà thơ được nhiều độc giả biết đến ở chặng cuối của phong trào Thơ Mới với những bài thơ mang theo nỗi buồn và tình yêu quê hương. Cha làm nghề thầy thuốc, dạy chữ và yêu thích thơ ca nên Tế Hanh đã thừa hưởng được những tố chất văn chương tinh hoa từ gia đình.

Chính vì thế, kể từ khi còn nhỏ thi nhân đã bộc lộ được năng khiếu viết thơ của mình. Sáng tác đầu tay của tác giả chính là “Những ngày nghỉ học”. Vào năm 1936, tác giả đã theo học tại trường Quốc học Huế. Sau đó nhà thơ tiếp tục sự nghiệp sáng tác và tập hợp các bài thơ thành tập thơ “Nghẹn ngào”. Đến năm 1939, tập thơ này được giải khuyến khích của Tự Lực văn đoàn.

Vào những năm 1941, những bài thơ của Tế Hanh như: Quê hương, Nhớ con sông quê hương, Lời con đường quê, Vu vơ, Ao ước,.. đã được Hoài Thanh và Hoài Chân giới thiệu trong cuốn Thi nhân Việt Nam (1942). Năm 1945, nhà thơ tham gia sôi nổi vào phong trào cách mạng, tham gia công tác văn hóa, văn nghệ tại Huế và Đà Nẵng. Những tập thơ của ông ra đời sau này đều gây được tiếng vang lớn, góp phần xây dựng hệ thơ văn Việt Nam thêm phong phú và giá trị.

Từ năm 1949 cho đến năm 1954, tác giả ở trong Ban phụ trách Chi hội Văn nghệ Liên khu V. Sau Hiệp định Genève, ông tập kết ra Bắc, công tác ở Hội Văn nghệ. Vào năm 1957, thành lập Hội nhà văn Việt Nam, tác giả có cơ hội tham gia ban biên tập tuần báo Văn của Hội và còn là Ủy viên chấp hành và Ban thường vụ của hội.

ới những đóng góp to lớn cho nền văn học nước nhà, thi nhân đã vinh dự được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt I (1996). Vào những 80 tuổi, Tế Hanh mắc bệnh đau mắt và dần bị mù, bệnh càng trở nặng hơn khiến nhà thơ lúc mê lúc tỉnh. Sau nhiều năm chống chọi với căn bệnh xuất huyết não, năm 2009 nhà thơ Tế Hanh đã qua đời.

Thơ Tế Hanh:

Nghẹn ngào (1939,tập thơ đầu tay của Tế Hanh)
Hoa Niên (1945,trong đó nổi tiếng nhất là bài thơ Quê hương)
Gửi Miền Bắc (1955)
Lòng Miền Nam (1956)
Tiếng sóng (1960)
Bài thơ tháng bảy
Hai nửa yêu thương

hơ Tế Hanh dành cho thiếu nhi:

Chuyện em bé cười ra đồng tiền (1960)
Những tấm bản đồ (1965)
Thơ viết cho con (1974)
Tiếng sáo, tiếng đàn,tiếng hát (1983)
Tác phẩm phê bình văn học Tế Hanh:

Thơ và cuộc sống mới(1961)
Ngoài sáng tác thơ ca, Tế Hanh còn là dịch giả xuất sắc với nhiều đóng góp nổi bật. Nhà thơ là người thành sử dụng thành thạo tiếng Pháp. Nhà thơ, dịch giả Bằng Việt cho rằng có những câu thơ Tế Hanh dịch “hay đến mức xuất thần” và nhận định: “Tế Hanh dịch thơ rất tài hoa, và nhiều bài thơ dịch của anh đã trở thành những bản dịch mẫu mực, khó ai vượt qua nổi”.

Phong cách nghệ thuật của Tế Hanh là một hồn thơ chân thật và gần gũi vì nội dung thơ gắn bó mật thiết với quê hương đất nước. Nhà thơ Tế Hanh là một trong những thi nhân thành công nhất trong phong trào Thơ mới và sau cách mạng Tháng Tám, dào dạt xúc cảm về tình yêu quê hương đất nước.

Nếu nhắc về những chùm thơ hay về quê hương thì những tác phẩm của nhà thơ Tế Hanh được nhiều độc giả và nhà phê bình đánh giá cao nhất. Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, những tác phẩm văn ra như sự ủng hộ tinh thần đấu tranh giành lại độc lập tự do cho đất nước và dân tộc. Tế Hanh là nhà thơ miền Nam tập kết ra Bắc nên trong lòng ông vẫn đau đáu nỗi nhớ quê nhà. Chính nỗi nhớ ấy đã giúp tạo nên một cái tên nổi bật trong phong trào Thơ mới nói riêng và nền thơ văn học Việt Nam nói chung.

Bài thơ “Quê hương” sáng tác năm 1939 là một trong những tác phẩm thành công nhất trong sự nghiệp sáng tác thơ ca của nhà thơ Tế Hanh. Bài thơ này ra đời trong hoàn cảnh tác giả đi học tại Huế, mang trong lòng mình một nỗi nhớ da diết về quê hương. Những nỗi nhớ ấy đã tạo thành nguồn cảm hứng giúp thi nhân sáng tác thơ. Thông qua những câu chữ sinh động kết hợp với những đường nét cơ bản, thi nhân đã vẽ ra bức tranh thiên nhiên đầy sinh động, bắt mắt với làng quê vùng biển với những người dân lao động. Chất liệu thơ của Tế Hanh gần gũi, âm điệu khỏe khoắn, ngôn ngữ sâu lắng, giàu sức gợi tả.

“Tế Hanh sở dĩ nhìn đời một cách sâu sắc như thế là vì người có sẵn một tâm hồn tha thiết.” - Hoài Thanh

Dù anh viết khá hay về biển, biển trong bão dữ, nghĩ đến anh, tôi vẫn nghĩ đến cái êm đềm của những dòng sông. Chim anh viết hay, không phải hải âu mà là chim én. Anh có thể tả mùa hè rực rỡ nhưng hình như anh xúc động nhất mùa thu... Nếu vào trong khu vườn, Xuân Diệu sẽ ngoạm vào các trái hồng lẫn trái xanh, Huy Cận lắng nghe chất nhựa trên cành, người nào đó sẽ hì hục tìm thơ trong bộ rễ âm thầm, còn với Hanh thì màu xanh của lá cũng đủ cho anh hạnh phúc. - Chế Lan Viên